ARTROSE

Andere namen voor artrose zijn: gewrichtsslijtage, kraakbeenslijtage, gewrichtsaandoening, artrosis deforman en osteoartritis.

In het kort

Artrose is een veelvoorkomende gewrichtsaandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft. Het ontstaat door slijtage van het kraakbeen, een essentieel weefsel dat als schokdemper fungeert en gewrichten soepel laat bewegen.

Wanneer het kraakbeen verslechtert, gaan de botten direct op elkaar wrijven. Dat leidt tot pijn, zwelling en stijfheid. Hoewel artrose vaak wordt geassocieerd met veroudering, kan het ook bij jongere mensen voorkomen, vooral door:

• Gewrichtsblessures
• Erfelijke aanleg
• Overbelasting
• Stofwisselingsproblemen

Recent onderzoek wijst uit dat langdurige verzuring (laaggradige metabole acidose) een rol kan spelen bij het ontstaan en verergeren van artrose [1]. Daarnaast kunnen natuurlijke supplementen en leefstijlkeuzes bijdragen aan het behoud van gezonde gewrichten [2-12]. Zo kunt u artrose op een natuurlijke manier ondersteunen.

Belangrijkste feiten

Dit zijn de belangrijkste feiten over artrose op een rijtje:

• Ongeveer 1,6 miljoen mensen in Nederland hebben artrose, en dit aantal zal naar verwachting stijgen tot 3 miljoen in 2050.
• Artrose symptomen zijn gewrichtspijn, stijfheid en soms verlies van mobiliteit.
• Het is een van de belangrijkste oorzaken van invaliditeit bij volwassenen.
• Artrose is een progressieve aandoening die in de loop der tijd kan verergeren.
• Hoewel artrose niet volledig te genezen is, zijn er diverse methoden om de symptomen te verlichten en de levenskwaliteit te verbeteren.
• Veel mensen ervaren afwisselende periodes van meer of minder klachten.

Symptomen  

De meest voorkomende symptomen zijn:

• Gewrichtspijn: Lichte gewrichtspijn die geleidelijk verergert, vooral na rustperiodes. Dit wordt ook wel startpijn genoemd.
• Stijfheid: Vooral na een periode van rust voelt het gewricht gespannen of stug aan.
• Zwelling: Er kan zwelling rondom het gewricht optreden.
• Verminderde beweeglijkheid: Sommige gewrichten kunnen niet meer volledig strekken.
• Verandering in gewrichten: Een gewricht kan breder worden, vervormen of uitsteeksels krijgen.

Artrose kan zich in verschillende gewrichten manifesteren:

• Carpale artrose: Pols
• Coxartrose: Heup
• Discartrose: Tussenwervelschijven
• Facetartrose: Ruggenwervels
• Gonartrose: Knie
• Hallux rigidus: Grote teen
• Omartrose: Schouder
• Polyartrose: Meerdere gewrichten tegelijk
• Artrose in de nek
• Artrose in handen (vingers)
• Artrose in de voet

Verloop

Het verloop van artrose verloopt in fasen:

Beginfase

Het kraakbeen verliest zijn soepelheid en wordt dunner. Daardoor is het gewricht minder schokabsorberend. Soms ontstaan kleine beschadigingen.

Verslechtering

Het kraakbeen slijt verder af, en de gewrichten worden stijver en pijnlijker. Het lichaam probeert dit te compenseren door extra botvorming (osteofyten), wat kan leiden tot vergroeiingen en bewegingsbeperking.

Ernstige artrose

Het kraakbeen is grotendeels verdwenen, waardoor botten tegen elkaar schuren. Dit veroorzaakt hevige pijn, ontstekingen en verminderde beweeglijkheid. In deze fase kunnen gewrichten vervormen.

Oorzaken & risicofactoren

Dit zijn de grootste risicofactoren om artrose te ontwikkelen:

• Vrouwen hebben ongeveer 2 keer meer kans op artrose dan mannen
• Leeftijd, ouder worden
• Overgewicht
• Een beschadigd gewricht door bijvoorbeeld een ongeluk
• Jarenlang zwaar werk
• De aanwezigheid van een andere gewrichtsaandoening, zoals reumatoïde artritis
• Familieleden met artrose, vooral als zij relatief jong waren toen de diagnose werd gesteld
• Verzuring van het lichaam, door leeftijd (40+) in combinatie met een slechte levensstijl [1]

Medicatie

Bij artrose kunnen pijnstillers worden voorgeschreven, zoals paracetamol. Als dat niet voldoende helpt, worden zalf, gel of crème met ibuprofen of diclofenac geadviseerd.

De huisarts kan ook pijnstillers met NSAID voorschrijven. Dat zijn ontstekingsremmers in tabletvorm, zoals ibuprofen, diclofenac of naproxen. De medicijnen worden meestal voor maximaal 2 weken voorgeschreven en kunnen de volgende bijwerkingen geven.

De bijwerkingen van NSAID’s (zoals ibuprofen, diclofenac en naproxen) kunnen onder andere zijn:

• Maagklachten, zoals oprispingen, brandend maagzuur en misselijkheid
• Irritatie of ontsteking van het maagslijmvlies, wat in ernstige gevallen tot een maagzweer kan leiden
• Vocht vasthouden en een verhoogd risico op hoge bloeddruk of hartproblemen
• Verhoogde kans op bloedingen, omdat NSAID’s de bloedstolling beïnvloeden
• Huidreacties, zoals jeuk, uitslag of roodheid
• Als u een verhoogd risico op maag- of darmproblemen heeft, kan de arts een maagbeschermer voorschrijven

Het is belangrijk om NSAID’s niet langdurig te gebruiken zonder overleg met een arts, vooral als u al gevoelig bent voor maag- of hartklachten.

Natuurlijke ondersteuning

Laaggradige metabolische acidose (verzuring) is een verstoring in de zuur-base balans van het lichaam. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat die verstoring een nadelige invloed kan hebben op artrose en het zelfs kan verergeren.

Verzuring treedt op wanneer het lichaam meer zuren produceert dan het kan verwerken en neutraliseren. Dit proces wordt onder andere beïnvloed door een voedingspatroon dat rijk is aan zuurvormende producten, zoals vlees, zuivel, alcohol, bewerkte voedingsmiddelen en suikers. Ook leeftijd speelt een rol. Boven de 40 jaar wordt de capaciteit om zuren uit te scheiden drastisch minder.  

De aanwezigheid van verzuring beïnvloedt artrose op verschillende niveaus [1]:

Kraakbeenmetabolisme

Het functioneren van kraakbeencellen (chondrocyten) wordt direct beïnvloed door de zuurgraad van hun omgeving. Een verzuurde omgeving:

• Remt de aanmaak van nieuw kraakbeen
• Activeert enzymen die kraakbeen afbreken
• Verstoort het natuurlijke herstelproces

Ontstekingsprocessen

Een verzuurd milieu bevordert ontstekingsreacties in het gewricht door:

• Verhoogde productie van ontstekingsstoffen (cytokinen)
• Toegenomen activiteit van ontstekingscellen
• Verstoorde pH-balans in de gewrichtsvloeistof

Weefselregeneratie

Verzuring heeft ook effect op het herstellend vermogen van gewrichtsweefsel:

• Verminderde energieproductie in cellen
• Vertraagde weefselregeneratie
• Verzwakking van ondersteunend bindweefsel

Het lichaam ontzuren kan [1]:

• De progressie van artrose vertragen
• Ontstekingsprocessen verminderen
• Het natuurlijk herstel van gewrichtsweefsel ondersteunen

Ondersteuning bij artrose: ontzuring

De ondersteuning bij artrose door ontzuring bestaat uit 3 stappen:

• Oplossen van zuren
• Zuren afvoeren
• Aanvullen van mineralen

Deze stappen kunnen afzonderlijk al effectief zijn, maar voor intensievere ontzuring kunt u ze ook combineren.

Voedingsaanpassingen

Een eerste stap in het ontzuringsproces is het aanpassen van het voedingspatroon. Dit betekent: meer basische voedingsmiddelen eten, zoals groenten en kruiden. Zuurvormende producten beperken, zoals geraffineerde suikers, alcohol, vlees en bewerkte voeding.
Ook kan het voedingspatroon worden aangevuld met basische voedingsextracten. Deze zijn vaak verkrijgbaar in poedervorm en kunnen eenvoudig worden opgelost in water, zodat een groene smoothie ontstaat.
Basische voedingsextracten bevatten doorgaans meer dan 30 voedingsstoffen, waaronder groenten, kruiden, gerstegras, tarwegras en andere natuurlijke ingrediënten. Het levert op een gemakkelijke en natuurlijke manier veel belangrijke voedingsstoffen.

Zoek basische voedingsextracten

1. Oplossen van zuren

Vastzittende zuren oplossen en zuren afvoeren, dat kan met basische capsules op basis van natriumbicarbonaat, magnesium of calcium. Ook kan het door basisch water te drinken. Dat is te maken met basische druppels.

Zoek basische druppels of basische capsules

2. Zuren afvoeren

De zuren sneller afvoeren kan met een speciale basische kruidenthee. Kies voor een thee met een zo breed mogelijk scala aan kruiden, plus veel antioxidanten. Neem de thee op verschillende momenten gedurende de dag voor een optimaal effect.

Zoek basische thee

3. Mineralen aanvullen

Bij verzuring ontstaat vaak een mineraaltekort doordat het lichaam mineralen gebruikt om zuren te neutraliseren. Als de mineralen op zijn worden ze uit botten, haren en nagels getrokken. Zorg daarom voor tijdige aanvulling.

Zoek basische mineralen

Onderzoek: autofagie bij artrose

Uit recent onderzoek blijkt dat bepaalde processen in het lichaam een rol spelen bij artrose. Twee belangrijke factoren hierin zijn DAMPs (schadelijke signaalstoffen die vrijkomen bij weefselschade) en autofagie (het natuurlijke proces van celreiniging en herstel) [2,9].
Hoe artrose een vicieuze cirkel veroorzaakt
Bij artrose raakt het kraakbeen beschadigd. Hierdoor komen er DAMPs vrij, die het immuunsysteem activeren. Dit zorgt voor:

• Irritatie van het gewrichtsvlies, wat leidt tot extra vocht en zwelling.
• Meer ontstekingen in het gewricht, wat de pijn verergert.
• Versnelde afbraak van kraakbeen, waardoor de klachten toenemen.

Deze processen versterken elkaar, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat van schade en ontsteking. Het doorbreken van deze cyclus is belangrijk om verdere achteruitgang te voorkomen.
Autofagie: het natuurlijke schoonmaakproces van cellen
Autofagie is een proces waarbij het lichaam oude en beschadigde celonderdelen opruimt en hergebruikt. Dit helpt bij artrose, omdat autofagie:

• Beschadigde celresten verwijdert
• Schadelijke stoffen (DAMPs) opruimt
• Gezonde kraakbeencellen ondersteunt
• Ontstekingen in het gewricht helpt reguleren

Hoe kunt u autofagie stimuleren?

Er zijn twee manieren om dit natuurlijke herstelproces te activeren:

1. Intermittent fasting (periodiek vasten) [10]
   Door langere tijd niet te eten (bijvoorbeeld 16 uur vasten en 8 uur eten), schakelt het lichaam over op een "opruimmodus". Dit helpt om beschadigde cellen af te breken en te vernieuwen.
2. Spermidine-supplementen [11,12]
   Spermidine is een natuurlijke stof die autofagie stimuleert en het herstel van cellen ondersteunt. Let op dat je kiest voor een natuurlijke vorm, zoals spermidine uit biologische chlorella, in plaats van een synthetische variant.

Voedingsstoffen aanvullen voor kraakbeen en gewrichten

Naast het afvoeren van zuren, is het belangrijk om het lichaam te voorzien van de juiste voedingsstoffen voor gewrichtsherstel:

• Vitamine D: essentieel voor het behoud van gezonde botten en gewrichten [3]
• Omega-3 vetzuren: te vinden in algenolie, vette vis, lijnzaad en walnoten, helpt ontstekingen te verminderen [4]
• Collageen: een bouwstof voor kraakbeen, helpt bij de elasticiteit en sterkte van gewrichten [5]
• Glucosamine en chondroïtine: natuurlijke bestanddelen van kraakbeen die kunnen helpen bij het behoud van gezonde gewrichten [6]
• MSM (Methylsulfonylmethaan): een zwavelhoudende verbinding die kan bijdragen aan gewrichtsgezondheid [7]

Leefstijladviezen

De volgende leefstijladviezen worden aangeraden voor mensen met artrose [8].

1. Voeding en gewichtsmanagement

Een gezond voedingspatroon is essentieel bij artrose:

• Kies voor veel groenten en fruit vanwege de ontstekingsremmende eigenschappen
• Vermijd bewerkte voeding en suikers die ontstekingen kunnen bevorderen
• Focus op vers: onbewerkte producten zoals ze in de natuur voorkomen
• Houd een gezond gewicht aan - extra kilo's belasten de gewrichten meer
• Beperk verzurende voeding, zoals suikers, bewerkte producten, alcohol, vlees

2. Slaapkwaliteit

Goede slaap is cruciaal voor gewrichtsgezondheid:

• Streef naar 7-9 uur slaap per nacht
• Houd vaste slaaptijden aan
• Zorg voor een rustige, donkere slaapomgeving
• Vermijd beeldschermen voor het slapen

3. Stressmanagement

Stress heeft een directe invloed op ontstekingsprocessen:

• Pas regelmatig ontspanningstechnieken toe
• Neem voldoende rustmomenten gedurende de dag
• Zoek professionele hulp als stress moeilijk te hanteren is

4. Beweging

• Regelmatige beweging is essentieel, maar de intensiteit is belangrijk:
• Begin rustig: lichte activiteiten zoals huishoudelijke taken of korte wandelingen
• Bouw geleidelijk op naar matige intensiteit
• De beste resultaten voor het verminderen van ontstekingswaarden worden bereikt met:
• Een combinatie van matige cardio en krachttraining.
• Activiteiten die de gewrichten niet overbelasten, zoals zwemmen of fietsen.

Let op: zeer lichte beweging (alleen wat wandelen) heeft weinig effect op ontstekingswaarden

Pas de intensiteit aan op basis van:

• Uw leeftijd
• Uw algemene gezondheid
• De mate van pijn
• Uw huidige conditieniveau

Belangrijk: Overleg altijd met uw zorgverlener over een bewegingsprogramma dat bij uw situatie past. Te intensieve beweging kan contraproductief zijn, terwijl te lichte beweging mogelijk onvoldoende effect heeft.

5. Sociale contacten

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat sociaal isolement leidt tot verhoogde ontstekingswaarden in het lichaam, wat artroseklachten kan verergeren. Goede sociale contacten hebben daarentegen een ontstekingsremmend effect en stimuleren een actieve leefstijl. Daarom is het belangrijk om:

• Regelmatig contact te onderhouden met familie en vrienden
• Aan te sluiten bij (sport)groepen of verenigingen
• Ervaringen te delen met lotgenoten
• Sociaal isolement te voorkomen

6. Vermijd risicogedrag

Bepaalde gewoonten kunnen artrose verergeren:

• Stop met roken - dit verhoogt ontstekingswaarden
• Beperk alcoholgebruik
• Vermijd overbelasting van de gewrichten
• Let op een goede houding

Deze leefstijlaanpassingen kunnen, naast medische behandeling, bijdragen aan het verminderen van artroseklachten en het vertragen van de aandoening. Overleg bij twijfel altijd met uw zorgverlener over welke aanpassingen voor u het meest geschikt zijn.

Extra advies

• Draag ondersteunend schoeisel om de druk op knieën en heupen te verminderen.
• Een basisch bad kan mogelijk ondersteuning bieden bij artrose doordat:
  Basische mineralen via de huid worden opgenomen
  De warmte van het bad bijdraagt aan spierontspanning
  De combinatie van warmte en mineralen de doorbloeding verbetert
  Begin met een badtijd van 30-60 minuten
  Zorg voor voldoende hydratatie voor en na het bad

Hulp en ondersteuning

Advies

Wilt u graag persoonlijk advies van de zuur-basekennis specialisten? Neem dan contact op via: www.zuurbasekennis.nl/Contact

Behandelplan

Download

Bronnen      

Disclaimer

De informatie op deze website is zorgvuldig samengesteld. Het kan echter voorkomen dat deze op onderdelen verouderd, niet volledig en/of (deels) onjuist is. Voedingssupplementen zijn geen geneesmiddelen. Ze zijn bedoeld ter ondersteuning van de gezondheid en kunnen een evenwichtige voeding niet vervangen. De adviezen op deze pagina zijn geheel vrijblijvend. Indien u lichamelijk ziek bent, raadpleeg dan altijd een (natuur)arts of therapeut.

Bronnen

[1] DiNicolantonio, J. J., & O'Keefe, J. (2021). Low-grade metabolic acidosis as a driver of chronic disease: a 21st century public health crisis. Open Heart, 8(2), e001730. [2] Kao, W. C., Chen, J. C., Liu, P. C., Lu, C. C., Lin, S. Y., Chuang, S. C., ... & Chen, C. H. (2022). The role of autophagy in osteoarthritic cartilage. Biomolecules, 12(10), 1357. [3] Park, C. Y. (2019). Vitamin D in the prevention and treatment of osteoarthritis: from clinical interventions to cellular evidence. Nutrients, 11(2), 243. [4] Deng, W., Yi, Z., Yin, E., Lu, R., You, H., & Yuan, X. (2023). Effect of omega-3 polyunsaturated fatty acids supplementation for patients with osteoarthritis: a meta-analysis. Journal of Orthopaedic Surgery and Research, 18(1), 381. [5] García-Coronado, J. M., Martínez-Olvera, L., Elizondo-Omaña, R. E., Acosta-Olivo, C. A., Vilchez-Cavazos, F., Simental-Mendía, L. E., & Simental-Mendía, M. (2019). Effect of collagen supplementation on osteoarthritis symptoms: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. International orthopaedics, 43, 531-538. [6] McAlindon, T. E., LaValley, M. P., Gulin, J. P., & Felson, D. T. (2000). Glucosamine and chondroitin for treatment of osteoarthritis: a systematic quality assessment and meta-analysis. Jama, 283(11), 1469-1475. [7] Butawan, M., Benjamin, R. L., & Bloomer, R. J. (2017). Methylsulfonylmethane: applications and safety of a novel dietary supplement. Nutrients, 9(3), 290. [8] Prather, H., & Cheng, J. (2023). Relationship of chronic systemic inflammation to both chronic lifestyle-related diseases and osteoarthritis: the case for lifestyle medicine for osteoarthritis. HSS Journal®, 19(4), 459-466. [9] Terkawi, M. A., Ebata, T., Yokota, S., Takahashi, D., Endo, T., Matsumae, G., ... & Iwasaki, N. (2022). Low-grade inflammation in the pathogenesis of osteoarthritis: Cellular and molecular mechanisms and strategies for future therapeutic intervention. Biomedicines, 10(5), 1109. [10] Shabkhizan, R., Haiaty, S., Moslehian, M. S., Bazmani, A., Sadeghsoltani, F., Bagheri, H. S., ... & Sakhinia, E. (2023). The beneficial and adverse effects of autophagic response to caloric restriction and fasting. Advances in Nutrition. [11] Madeo, F., Eisenberg, T., Büttner, S., Ruckenstuhl, C., & Kroemer, G. (2010). Spermidine: a novel autophagy inducer and longevity elixir. Autophagy, 6(1), 160-162. [12] Hofer, S. J., Simon, A. K., Bergmann, M., Eisenberg, T., Kroemer, G., & Madeo, F. (2022). Mechanisms of spermidine-induced autophagy and geroprotection. Nature aging, 2(12), 1112-1129.